Propolis için, arı ürünleri (Bal, Polen, Arı sütü, Propolis, Apilarnil, Arı zehri, Arı (kovan) havası) içinde son zamanlarda bilinilirlik artışının en fazla olanı dersem yanlış söylemiş olmam herhalde. Çok kıymetli ürün ama son yıllara kadar ülkemizde çok bilinen bir ürün değildi. Piyasası olmadığı için arıcıların fazla üretmediği, yavaş yavaş tanındıkça, tüketicilerin ilgisi ile bazı firmaların talep etmeleriyle beraber arıcıların ilgisinin arttığı ve üretilmeye başladığı bir ürün.
Henüz çok az üretiyoruz…
Verimli ve sağlıklı bir üretim metodunu da oturtmuş olduğumuz söylenemez.
Propolisin bitki kaynakları:
Arılar propolisi bitkilerin sürgün, tomurcuk ve gövdelerindeki salgılarından toplarlar. Ülkemizde propolis yönünden en verimli ağaç ve çalı türleri Akçaağaç, At kestanesi, Çam, Dişbudak, Erik, Fındık, Huş, Ihlamur, Karaağaç, Kavak, Kestane, Kızılağaç, Meşe, Okaliptus ve Söğüttür.
Propolisin bitki kaynaklarına baktığımızda bir çoğunun ormanlarımızda bulunan ağaçlar olduğunu görüyoruz. Bunun için ormanlık alanlarda daha çok propolis toplamak mümkündür.
Arılar propolisi nerede, niye kullanır?
Arılar propolisin yapısal özelliğinden ve biyolojik etkisinden faydalanır. Bilimsel çalışmalar göstermiştir ki, arılar propolisi bakterilerden, mantarlardan ve virüslerden korunmak için kullanır.
Arılar petek gözlerini propolis ile temizledikten sonra ana arı bu gözlere yumurtlar. Arı yavrularının steril ortamda korunup yetişmesinde propolis etkili olmaktadır.
Bunun dışında arılar propolisi, kovanda çerçeveleri birbirlerine tutturmak, kovana girip zararsız hale getirdikleri ve kovandan çıkartamadıkları zararlıların kokuşmalarını önlemek için üzerini
kaplamak, kovan girişini daraltarak savunmalarını kuvvetlendirmek, kovan içindeki hava akımını önlemek için kullanırlar.
Arılar propolisi nasıl toplar?
Arılar, bitkilerin sürgün, tomurcuk ve gövdelerinden salgıladıkları reçine ve zamksı sızıntıyı, çeneleri ve ayaklarını kullanarak aldıktan sonra, ağızlarından salgıladıkları enzimleri de katarak, ön ve orta bacaklarını kullanarak arka bacaklarında bulunan polen sepetciklerine tutturarak kovana dönerler. Arıların getirdiği bu hammadde ağaçların salgıladığı reçineler gibi yarı şeffaf ve cam gibi parlaktır.
Kovana gelen propolis hammaddesine arılar çiğneyerek balmumu ilave ederler bu sırada çene salgı bezlerinden enzim ilave edilir ve ortaya bizim propolis adını verdiğimiz sakızımsı madde oluşur.
Arıların propolis toplamaları ve kovana gelen propolisin depolanması polene göre daha zordur. Arılar arka ayaklarında getirdikleri poleni kendileri petek gözerine çıkartıp koyabilirken, propolisi çıkartmak için kovan içinde görev yapan arıların yardım etmesi gerekir. Kovan içinde görevli işçi arılar, kovana propolis getiren arıdan propolisi ısırarak küçük parçalar halinde koparırlar ve kovanda propolis depo ettikleri yerlere yapıştırırlar.
Kullanım yerine ve ihtiyaç durumuna göre propolis içindeki mum miktarında değişiklikler gözlenir. Arıların kovan girişini daraltmak, hava akımını azaltmak veya kovanın bir yerini kaplamak için kullandığı propolislerde mum oranı daha fazladır.
Propolis Neden Bu Kadar Faydalı?
Propolisin devası, içeriğinde bulunan vitamin, minerallerden geliyor. Propolis B1, B2, C ve E vitaminleri ve demir, kalsiyum, magnezyum, çinko ve bakır gibi insan vücudunun en çok ihtiyaç duyduğu maddeler yönünden çok zengindir. Bu özelliği ile de birçok hastalığın şifası için doğru adrestir.
Propolisin Faydaları Nelerdir?
Bağışıklık sistemini güçlendirir; Propolis, içindeki vitamin ve mineraller sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirmekle kalmaz aynı zamanda grip ve nezleyle de savaşır. Hastalık sürecinde tüketilen propolis, iyileşme sürecini hızlandırır. Her türlü iltihapta etkindir; Diş eti iltihaplanmalarında,
ağız içinde çıkan yaralarda ve diş eti hastalıklarında iyileştirici etki yaratır. Propolis, sadece diş eti iltihaplanmalarında değil, vücutta oluşan iltihaplı hastalıkların birçoğunda olumlu etkiler yapar. Buna müteakip ülser, mide iltihaplanması gibi rahatsızlıkların da üstesinden gelmeye yardımcı olur. Bunun yanında kulakta oluşan ağrı ve iltihaplanmalarda da etkindir.
Propolisi hangi haliyle tüketmeliyiz?
Diğer arı ürünleri (Bal, Polen, Arı sütü) ham-saf olarak tüketilebilirken, propolisin ham olarak tüketilmesi tavsiye edilmez. Bir çalışmaya göre propolisin içinde 300’den fazla aktif madde vardır ama bunlardan faydalanabilmemiz için parçalanıp (çözdürülmesi, ayrıştırılması) ortaya
çıkartılması gerekir. Ham olarak yediğimizde insan midesindeki sıvılar propolisi parçalamaya yetmediği için propolisten çok az faydalanmış oluruz. Bunun için propolis ayrıştırıldıktan (ekstrakt yapıldıktan)sonra tüketilmesi gereken bir üründür. Bu ayrıştırma işlemi yapılmış propolis için propolisekstraktı yanında (propolis özütü, propolis damlası) gibi değişik terimlerde kullanılmaktadır. Propolis kıymetli üründür.
Arının propolise verdiği değeri ve gösterdiği özeni, arıcının da hasattan müşteriye ulaştırıncaya kadar propolise değer vermesi ve özen göstermesi gerekir. Bizce propolisi en keyifli ve etkin tüketim yolu, ballı bir ekmek dilimine 10 damla kadar sıvı halde damlatmak ve üzerine mis gibi tereyağını sürerek afiyetle mideye indirmek şeklinde;)